Τα συμπτώματα που προκαλούν οι παθήσεις του θυρεοειδή αδένα (Θ.Α.) συχνά είναι παρόμοια με αυτά από άλλες παθήσεις. Επίσης ανωμαλίες του Θ.Α. όπως βρογχοκήλη, όζοι, φλεγμονές κ.λ.π. συχνά δεν γίνονται αντιληπτά από τον ασθενή. Έτσι είναι αναμενόμενο παθήσεις του Θ.Α. να παραμένουν ακόμα και για χρόνια άγνωστες . Αυτό μπορεί σήμερα να θεωρηθεί ανεπίτρεπτο λόγω των σχετικών διαγνωστικών και θεραπευτικών δυνατοτήτων (ακόμα και ο καρκίνος του Θ.Α. είναι ιάσιμος).
Αν και από την εμπειρία του ο γιατρός μπορεί να αξιολογήσει κάποια συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής, η ακριβής διαπίστωση ή αποκλεισμός μιας πάθησης του Θ.Α. είναι δυνατή μόνο με τις απαραίτητες εξετάσεις.
Εξετάσεις αίματος / ορμονικός προσδιορισμός
Η λειτουργία του Θ.Α. αφορά αποκλειστικά και μόνο την παραγωγή ορμονών ( Τ3, Τ4). Με μια μικρή αλλαγή στο μόριό τους ( Free T3, Free T4) αυτές εισέρχονται στα κύτταρα του οργανισμού όπου και επηρεάζουν την λειτουργία του. Έτσι διαταραχές της λειτουργίας του Θ.Α. μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο σώμα αλλά και στην ψυχική μας διάθεση. Επίσης με εξετάσεις αίματος μπορεί να προσδιοριστεί μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στον Θ.Α. όπως και η παρακολούθηση της εξέλιξης του καρκίνου του Θ.Α. Σήμερα η συχνότερη εξέταση που αφορά τον Θ.Α. είναι η TSH. Αυτή είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται στην υπόφυση και ρυθμίζει την λειτουργία του Θ.Α. ανάλογα με την περιεκτικότητα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Ο προσδιορισμός της TSH είναι απλώς ενδεικτικός και δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον προσδιορισμό των θυρεοειδικών ορμονών ή να εκτιμήσει την λειτουργική κατάσταση των επιμέρους κυττάρων του αδένα (π.χ. αυτόνομα κύτταρα).
Η μέτρηση ορμονών στο αίμα άρχισε με την μέθοδο της πυρηνικής ιατρικής ( RIA/IRMA), χωρίς μέχρι τώρα να έχει αντικατασταθεί από πλέον αξιόπιστες μεθόδους.
Υπερηχογραφική εξέταση
Εκτός από τις λειτουργικές διαταραχές του αδένα, δηλαδή αυτές που εντοπίζονται με εξετάσεις αίματος, υπάρχουν παθήσεις οι οποίες αφορούν την μορφολογία του θυρεοειδή αδένα ,όπως το μέγεθός του ( βρογχοκήλη) , διάχυτες ή και περιορισμένης έκτασης εκφυλίσεις π.χ. θυρεοειδίτιδα, όζοι, κύστεις .Σε αυτές τις παθήσεις όπως στην διάχυτη η οζώδη βρογχοκήλη συχνά η λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να είναι φυσιολογική (π.χ. στον καρκίνο του θυρεοειδή) . Με την εξέλιξη της τεχνολογίας η υπερηχογραφική εξέταση προσφέρει μια εξαιρετικά λεπτομερή εκτίμηση του θυρεοειδικού παρεγχύματος και είναι μια από τις πλέον απαραίτητες , παράλληλα με τον ορμονικό έλεγχο εξετάσεις του θυρεοειδή αδένα, εξετάσεις .
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto με βρογχοκήλη
Όζος θυρεοειδή αδένα ο οποίος μετά από κατευθυνόμενη με υπέρηχο παρακέντηση (FNA) διαγνώστηκε ένα καλώς διαφοροποιημένο καρκίνωμα.
Σπινθηρογράφημα θυρεοειδή αδένα
Στο σπινθηρογράφημα του Θ.Α. απεικονίζεται η λειτουργική κατάσταση των κυττάρων του. Ετσι περιοχές όπου δεν απεικονίζεται θυρεοειδικός ιστός ονομάζονται σπινθηρογραφικά ψυχρές ( ψυχροί όζοι) ενώ οι όζοι όπου παρατηρείται έντονη καθήλωση του φαρμάκου θερμοί . Αυτή η διαφοροποίηση των όζων , δηλαδή σε ψυχρούς και θερμούς η ακόμα και σε εκείνους με φυσιολογική λειτουργικότητα των κυττάρων τους είναι σημαντική στην θεραπευτική τους αντιμετώπιση. Εκτός από την λειτουργική εκτίμηση των όζων ένας σπινθηρογραφικός έλεγχος του αδένα είναι απαραίτητος σε περιπτώσεις όπου δεν συμβαδίζουν τα αποτελέσματα των ανάλογων εξετάσεων του αίματος με αυτά της υπερηχογραφικής εξέτασης ( π.χ. διάσπαρτη αυτονομία), η αυτών με την κλινική εικόνα του ασθενούς. Γενικά με το σπινθηρογράφημα αποκτούμε πληροφορίες επιπλέον από τις αιματολογικές εξετάσεις και της υπερηχογραφικής μελέτης.
Ψυχρός όζος στο κάτω ήμισυ δεξιού λοβού θυρεοειδή αδένα
Η σπινθηρογραφική εξέταση του θυρεοειδούς είναι αναντικατάστατη κυρίως στην θεραπεία του αδένα (ραδιοϊωδιοθεραπεία / χειρουργική αντιμετώπιση)
Παρακέντηση όζου/όζων θυρεοειδή αδένα (FNA)
Η παρακέντηση όζου γίνεται με λεπτή βελόνη χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία. Η τεχνική είναι τυπική και οι τυχόν επιπλοκές είναι σχεδόν αμελητέες όταν αυτή γίνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Ετσι η παρακέντηση του Θ.Α. είναι σήμερα μια αρκετά συχνή εξέταση με ένδειξη εφαρμογής της σε πολλούς αν όχι τους περισσότερους όζους. Κατά την παρακέντηση εξετάζονται κάποια κύτταρα του όζου, τα οποία δεν μπορούν πάντοτε να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικά όλων των κυττάρων του. Η υπερεκτίμηση της διαγνωστικής ικανότητας της παρακέντησης έχει σε πολλά μέρη σχεδόν καταργήσει την σπινθηρογραφική εκτίμηση της λειτουργικότητας των κυττάρων των όζων, αν και είναι γνωστό πως ένας θερμός όζος, δηλαδή όταν τα κύτταρά του υπερλειτουργούν πρακτικά δεν μπορεί να είναι καρκίνος.
Γενικά η πλέον αξιόπιστη διερεύνηση του Θ.Α. γίνεται με συνεκτίμηση όλων των ανάλογων εξετάσεων, στην καλύτερη δε περίπτωση όταν αυτές εκτελούνται στον ίδιο χώρο και μάλιστα απο τον ίδιο ειδικό γιατρό.
Ενα επιπλέον πλεονέκτημα για τον ασθενή είναι η το δυνατόν λιγότερη ταλαιπωρία του και μάλιστα με το δυνατόν λιγότερο οικονομικό κόστος. Τέλος πρέπει να αναφερθεί πως η Πυρηνική Ιατρική έχει πρωτοστατήσει στην διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων του Θ.Α ( απο την δεκαετία του 1960). Ετσι εως και τελευταία σε ορισμένες χώρες κυρίως της Ευρώπης η διερεύνηση και θεραπεία του θυρεοειδή αδένα παραμένει ακόμα αντικείμενο ενασχόλησης των πυρηνικών ιατρών.
